Diễn đạt trong văn nghị luận: Lựa chọn từ ngữ chính xác, phù hợp với vấn đề nghị luận; tránh dùng từ lạc phong cách hoặc từ ngữ sáo rỗng cầu kỳ….
Mục lục
I. Cách sử dụng từ ngữ diễn đạt trong văn nghị luận
Câu 1 (trang 136 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Hai đoạn văn giống nhau nhưng có cách dùng từ khác nhau :
| Chúng ta hẳn ai cũng nghe nói về | Chúng ta không thể nhắc tới |
| … trong lúc nhàn rỗi rãi… | Trong những thời khắc hiếm hoi được thanh nhàn bất đắc dĩ |
| Bác vốn chẳng thích làm thơ… | Thơ không phải mục đích cao nhất |
| -… vẻ đẹp lung linh | Nhưng vần thơ vang lên … nhà tù |
| Vẻ đẹp ấy thể hiện rõ trong từng bài thơ | … là những thi phẩm tiêu biểu cho tinh thần đó |
– Đoạn 1 có nhiều lỗi như cách dùng từ chưa hợp lý, sử dụng lối văn phong ngôn từ hoạt động và sinh hoạt : hẳn ai cũng nghe nói, trong lúc nhàn nhã- Đoạn 2 : nhiều ưu điểm, từ ngữ tương thích với văn nghị luận hơn- Sửa lỗi dùng từ :
+ Nhàn rỗi → thư thái+ Chẳng thích làm thơ → bác chưa khi nào cho mình là một nhà thơ+ Vẻ đẹp lộng lẫy → vẻ đẹp cao quý+ Vượt thoát qua chấn song, qua xiềng xích, qua dây trói của nhà tù → ở ngoài lao
Câu 2 (trang 135 sgk ngữ văn 12 tập 2)
a, Các từ ngữ in đậm có tính năng biểu lộ cảm hứng tinh xảo, những rung động thâm thúy về hồn thơ Huy Cận : tâm hồn mang nỗi buồn nhân thế, sầu vạn kỉ, sầu ngoài hành tinh, Sắc thái biểu cảm của từ ngữ in đậm tương thích với đối tượng người tiêu dùng nghị luận
+ Người viết gọi Huy Cận là “ chàng ” vì tác giả Lửa thiêng lúc đó còn rất trẻ
– Những từ ngữ : “ linh hồn Huy Cận ”, “ nỗi hắt hiu trong cõi trời ”, “ hơi gió nhớ thương ” tương thích với hồn thơ Huy Cận vốn nhạy cảm với khoảng trống đặc biệt quan trọng khoảng trống thiên hà vô bờ bến, với hình ảnh trăng, gió, mây …
– Từ chàng được thay bằng những từ : thi sĩ, nhà thơ, Huy Cận …
– Cụm từ “ nỗi hắt hiu cõi trời ” bằng “ nỗi buồn trong khoảng trống ”- Cụm từ : “ hơi gió nhớ thương ” bằng “ tình cảm nhớ thương ”
Nếu thay như vậy, cách diễn đạt của đoạn văn thiếu cảm xúc
Xem thêm: Nền tảng ôn tập kiến thức THPT
Câu 3 (trang 138 sgk ngữ văn 12 tập 2)
| Từ ngữ không phù hợp | Từ ngữ thay thế |
|---|---|
| Vĩ đại | Nổi tiếng |
| Kiệt tác | Tác phẩm hay |
| Thân xác | Thể xác |
| Chẳng là gì cả | Không là gì |
| Anh chàng | Nhân vật |
| Cũng thế thôi mà | Cũng vậy |
| Tên hàng thịt | anh hàng thịt |
Câu 4 (trang 138 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Những điều cần chú ý quan tâm khi sử dụng từ ngữ trong văn nghị luận :- Chính xác đối tượng văn nghị luận, đúng phong thái- Tránh dùng từ khuôn sáo, dùng ngôn từ nói- Nên dùng từ ngữ quyến rũ, giàu hình tượng, phải rất là thận trọng- Sử dụng phép tu từ vựng hợp lý
II. Sử dụng và kết hợp các kiểu câu trong văn nghị luận
Câu 1 (trang 140 sgk ngữ văn 12 tập 2)
a, Cách sử dụng phối hợp những kiểu câu trong hai đoạn văn
+ Đoạn 1 : hầu hết dùng kiểu câu trần thuật, tích hợp câu ngắn, dài
+ Đoạn 2 : dùng câu đơn, câu ghép, câu hỏi, câu cảm thán …
b, Việc sử dụng tích hợp những kiểu câu khác nhau trong đoạn văn nghị luận : diễn đạt linh động, lập luận ngặt nghèo, có sự hòa giải giữa lí lẽ và cảm hứng, đồng thờic,
Đoạn 2 : sử dụng giải pháp tu từ cú pháp. Đó tu từ, lặp cú pháp, sử dụng giải pháp tu từ làm cho đoạn văn diễn đạt khắc sâu hơn về ý, biểu lộ rõ thái độ, tình cảm người viếtd, Trong bài văn nghị luận sử dụng 1 số ít giải pháp tu từ cú pháp vì sử dụng như vậy phối hợp được nhiều kiểu cầu khiến, việc diễn đạt linh động, sắc thái tình cảm. Các giải pháp tu từ thường sử dụng : lặp cú pháp “ trời thu trong xanh những mấy tầng tre, cây tre thu lại chỉ còn có cành trúc, khói phủ thành tầng trên mặt nước, tuy nhiên cửa để mặc ánh trăng vào, hoa năm ngoái, tiếng ngỗng vang trong mơ hồ.
+ Câu hỏi tu từ : “ Bác nói cùng ai ? Hỡi đồng bào cả nước, lời khởi đầu bản tuyên ngôn đã chỉ rõ … Nhưng có phải chỉ nói với đồng bào ta không ? ( Chế Lan Viên – Trời cao xanh ngắt sáng tuyên ngôn )
– Ngoài ra còn hoàn toàn có thể sử dụng giải pháp liệt kê, song hành …
Câu 2 (trang 140 sgk ngữ văn 12 tập 2)
a, Trong đoạn văn, người viết dùng nhiều câu kể .
+ Kiểu câu này truyền đạt nội dung thông tin mang tính tự sự, tản mạn, phân phối thông tin cho người đọc về kỹ năng và kiến thức, đối tượng người tiêu dùngb, “ Chỉ nghĩ lại cũng đã se lòng ” ; câu đặt biệt thể hiện cảm hứng (khác với những câu khác – tự sự). Câu văn cho thấy tâm trạng lắng lại của người viết trước đối tượng người dùng nghị luận
Câu 3 (trang 140 ngữ văn 12 tập 2)
– Đoạn ( 1 ) : thành phần trạng ngữ quá dài, diễn đạt thiếu linh động, vẫn còn rườm rà. Nên để vị ngữ đảm nhiệm nội dung diễn đạt mạch lạc, rõ ràng hơn
– Đoạn ( 2 ) : thành phần vị ngữ quá dài, nên tách thành nhiều câu đơn
Câu 4 (trang 140 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Khi sử dụng phối hợp những kiểu câu trong văn nghị luận, cần quan tâm :
– Sử dụng nhiều kiểu câu để giọng văn linh động
– Các thành phần cú pháp được dùng tạo sự hợp lí, mạch lạc cho đoạn văn
– Sử dụng phép tu từ cú pháp tương thích để tạo nhịp điệu linh động, nhấn mạnh vấn đề.
Source: https://tuyensinhvanghenghiep.vn
Category: ÔN TẬP KIẾN THỨC